چگونه پوسترهای تبلیغاتی خلاقانه طراحی کنیم

مقدمه

به نظر من، خلاقیت و به تبع آن طراحی پوستر تبلیغاتی خلاقانه، مانند تمام علوم دیگر کاملا اکتسابی بوده و مقوله‌ای مادرزادی محسوب نمی‌شود. البته بعضی از افراد ذاتا آفریننده بوده و در این مقوله از استعداد بیشتری برخوردار هستند.

بهرحال با یادگیری اصول خلاقیت و تمرین و ممارست میشود حتی افراد خیلی با استعداد را پشت سر گذاشت.

خلاقیت به معنای خلق چیزی است که قبلا وجود نداشته است. اما بر خلاف تصور اکثریت مردم، خلاقیت به یکباره درذهن ما سرازیر نمیشود!

خلاقیت به مانند لامپ الکتریکی نیست که در یک لحظه خاص و بدون هیچ مقدمه‌ای در ذهن ما روشن شود.

برای یافتن ایده های خلاقانه، نیاز به مطالعه، تمرین و تفکر فراوان خواهیم داشت.

بسیاری از نقاشان، بارها و بارها نقاشی خود را اصلاح کرده تا در نهایت، شاهکاری بی بدیل خلق نمودند.

همچنین دانشمندان، سالها برای تکمیل نظریه های علمی خود، تفکر و مطالعه نموده و در نهایت نظریه هایی مانند نسبیت خلق شده است.

اولین درس خلاقیت

اولین درس خلاقیت، تمرین خوب دیدن است.

یعنی شما سعی کنید تمامی صحنه هایی را که در طول شبانه روز
می‌بینید، خوب به خاطر بسپارید .

مخصوصا در هنگام رفتن به سرکار و برگشتن به منزل.

در مرحله بعدی کلیه مشاهدات می‌بایستی مو به مو یادداشت شده و اشیای مشاهده شده مورد دسته بندی قرار بگیرند.بهترین روش دسته بندی، استفاده از اشکال هندسی مانند دایره، مربع ،مستطیل و مثلث می‌باشد.

تقریبا همه اشیا در قالب این سه شکل هندسی قابل دسته بندی هستند.

این کار در مراحل بعدی ، بسیار مفید بوده و ما را در ایجاد طرحهای خلاقانه یاری خواهد داد.

بهرحال با صرف زمان و حوصله، میتوان دیکشنری مرتب و منظمی از اشیا تهیه و تدوین نمود.

استفاده از نقشه های مدل ذهنی

مدل ذهنی ، یکی از بهترین راهکارها برای شروع کارهای خلاقانه و اساسا شروع هر کاری، محسوب می‌شود.

خوشبختانه این کار با وجود انبوه نرم افزارهای آنلاین، به سادگی قابل انجام می‌باشد.

سایت mindmapfree.com یکی از این سایتهاست که مدل ذهنی‌تون رو بصورت کاملا رایگان ترسیم می‌کند.

سایتهای دیگری هم به وفور برای این کار در دسترس هستند و از این لحاظ مشکل خاصی وجود ندارد .

من برای نمونه یک مدل ذهنی در مورد کتاب نوشتم که می‌بینید. باید ذهنتون رو آزاد کنید تا به پرواز در بیاد. اصلا هیچ محدودیتی برای اجزای مدل ذهنی قائل نشوید.

.

همچنین می‌توانید هر کدام از زیر شاخه ها رو تا بینهایت ادامه دهید.

خوب اینجا موضوع ما کتاب و یکی از زیر شاخه ها مسافرت و اوقات فراغت می‌باشد.

با ربط دادن این دو مقوله می‌توان کارهای خلاقانه زیادی انجام داد. از شعارهای تبلیغاتی جالب تا طرحهای گرافیکی بدیع و پوسترهای خلاقانه.

فرم و محتوا

شناخت دقیق فرم و محتوا هم مسئله خیلی مهمی است .

فرم به مشخصات ظاهری اشیا بر می گرده. مثلا کتاب معمولا مستطیله، خیلی سنگین نیست، در رنگهای متنوع موجوده، سطحش خیلی زبر نیست، در ابعاد مختلفی چاپ میشه ولی در مجموع ابعادش خیلی بزرگ نیست.

پس میتوان گفت که فرم شامل شکل، رنگ، اندازه، وزن، حجم و مشخصات سطحی هر جسمی می‌شود.

در حالیکه محتوی شامل مشخصات ظاهری نمیشه. بلکه ویژگیهای باطنی و جوهری رو در بر میگیره.

مثلا با شنیدن اسم کتاب ، ما یاد دانایی و خرد و سواد و از این دست مقولات میوفتیم.

پس محتوای کتاب دانایی و خرد و از این دست مفاهیم انتزاعیه.

تکنیک تشابه

حالا نوبت اونه که با استفاده از تکنیک تشابه، شروع به تمرین خلاقیت کنیم.

برای اینکار حالتهای زیر رو می تونیم در نظر بگیریم :

• تشابه میان دو فرم
• تشابه میان دو محتوا
• تشابه میان فرم و محتوا

در خصوص تشابه میان دو فرم، اگه قبلا نسبت به تهیه دیکشنری از اشیا اقدام کرده باشید، این می تونه در این مرحله، خیلی بهتون کمک کنه و کارتون رو بسیار ساده کنه .

فرض کنید می خواهیم برای یک نوع بیسکوئیت رژیمی، پوستر تبلیغاتی خلاقانه تهیه کنیم.

بدیهی است که در پوستر باید به خاصیت رژیمی بودن بیسکوئیت حتما اشاره کنیم .

خوب بیسکوئیت ها معمولا مستطیلی شکل هستند.ترازوهای دیجیتال هم مستطیل شکل هستند.

پس با استفاده از تشابه میان این دو عنصر ، می‌تونیم یک پوستر تبلیغاتی خلاقانه، شبیه نمونه زیر، تهیه کنیم که مورد پذیرش مشتری قرار بگیره.

.

.

نقش نمادها در تکنیک تشابه

وقتی صحبت از تشابه دو محتوا، یا تشابه فرم و محتوا به میان میاد، خواه و ناخواه سر و کله نمادها هم پیدا میشه.

مثلا نماد ایران عزیز، پرچم و نقشه اونه. یا می‌تونیم از نوشته و تایپوکرافی استفاده کنیم.

همه این‌ها، به نوعی نماد ایران هستند. ذیلا، نمادهای بیشتری رو ملاحظه می‌کنید.

• نماد اسارت = قفس ( نماد)
• نماد شجاعت = شیر (نماد)
• زمان = ساعت (نماد)
• کندی = حلزون ، لاک پشت (نماد)
• سرعت = خرگوش، اسب،پلنگ، ماشین کورسی (نماد)
• نیاز = یک دست که در حالت گدایی ، قرار گرفته است (نماد)
• صلح = پرنده ای سفید که شاخه زیتون بر منقار دارد ( نماد)
• تهران = برج میلاد (نمایه)
• هیتلر = سبیل چارگوش (شمایل)
• چاپلین = کلاه و عصا و مو وسبیل (شمایل)
• ژاپن = شمشیر سامورایی

البته، هر کدام از موارد محتوایی می‌تونند نمادهای متعددی داشته باشند، که این نمادها با توجه به فرهنگ جوامع مختلف،مورد استفاده قرارمی‌گیرند .

بطوریکه در جوامع گوناگون، نمادهای متفاوتی برای آسایش (بعنوان مثال) به کار گرفته می‌شوند.

در اینجا لازم است تا به مفهوم دیگری نیز اشاره داشته باشیم و آن دلالت صریح و دلالت ضمنی، می‌باشد.

در مثال زیر که مربوط به فستیوال فیلم ژاپن است، از شمشیر سامورایی به عنوان نماد ژاپن استفاده شده و دلالت صریح اتفاق افتاده است.

در مثال زمان، در صورتی‌که از نماد ساعت استفاده کنیم، دلالت صریح و اگر از تغییر فصل، پیری و امثالهم استفاده کنیم، دلالت غیر صریح، یا دلالت ضمنی به‌کار برده‌ایم.

.

تکنیک تباین

این تکنیک نیز در تهیه پوستر های خلاق گاها مورد استفاده قرار می گیرد، لکن استفاده آن به گستردگی تکنیک تشابه نیست.

مفاهیمی مانند کوچک و بزرگ، دراز و کوتاه، سیاه و سفید، مرد و زن، می توانند بعنوان نمونه هایی از تباین، در نظر گرفته شوند.

در تبلیغ زیر به روشنی از تکنیک تضاد و یا تباین استفاده شده است. بطوریکه اهرام ثلاثه بعنوان دستاورد پیشینیان، با کوه زباله بعنوان دستاورد نسل حاضر، مورد مقایسه قرار گرفته است.

تکنیک مجاورت

با استفاده از این تکنیک، می‌تونیم مستقیما به سوژه مورد نظر اشاره ای نداشته‌باشیم و در عوض به چیزی اشاره کنیم که همواره در کنار سوژه ما قرار دارد.

بعنوان مثال، مداد سیاه همواره با دانش آموز مجاورت دارد و یا تخته سیاه مجاور مدرسه است.

یا در تبلیغ زیر که مربوط به خمیر دندان است، از شتر به عنوان نماد استقامت استفاده شده است.

تکنیک طنز

استفاده از طنز در تبلیغات را فراموش نکنید.

طنز عاملی است که می‌تواند پیام تبلیغ را تلطیف نموده و آن را برای اکثر مخاطبان و بخصوص مخاطبان عام دلنشین نماید.

در تبلیغ زیر، شرکت ردبول پیرزنی را تصویر نموده که بعد از نوشیدن نوشابه انرژی زا، با دوچرخه تک‌چرخ می‌زند.

در تبلیغ زیر که مربوط به موسسه تندخوانی است، گاوبازی را می‌بینیم که در لحظات پایانی عمر مشغول مطالعه کتاب «چگونه گاوباز خوبی باشیم» است.

تکنیک انسان‌نمایی

به تبلیغ زیر نگاه کنید.

شیر نری در حالت شبیه به انسان، نمایش داده شده است.

گویی که انسانی از تخریب محیط زیست ناراحت است و سعی می‌کند تا این صحنه‌های دردناک را نبیند.

انسان‌نمایی، تکنیک خلاقی است که موجبات جذب مخاطب را فراهم می‌کند.

احساسات مخاطب را تحریک کنید

پوستر زیر در خصوص مبارزه با کودک آزاری طراحی شده است.

در تصویر، دست مردانه‌ای را می‌بینیم که کودک معصوم را وادار به سکوت می‌کند. برای تحریک هرچه بیشتر حس انزجار مخاطب، این مرد متاهل انتخاب شده و حلقه ازدواج به دست دارد.

حتما بخوانید: تبلیغات برتر و موفق دنیا

قانون گشتالت

در خصوص تشابه، قانونی بین المللی، به‌نام قانون گشتالت وجود دارد که توسط دانشمندان آلمانی، ابداع شده است. این قانون فرآیند های درک بصری مغز انسان را توضیح می‌دهد و در طراحی پوسترها و اینفوگرافیک ها، کاربرد فراوانی دارد. خلاصه قانون گشتالت در شکل زیر آورده شده است .

.

.

همانطوریکه مشاهده می فرمایید، قانون گشتالت، مشتمل بر 6 اصل زیر می باشد.

Proximity: اشیایی که در مجاورت هم قرار می گیرند، حتی اگر مشابه نباشند، یک گروه محسوب میشوند.

Similarity: اشیایی که از لحاظ فرم، مشابه یکدیگر باشند، در یک گروه قرار می گیرند.

Enclosure :ا شیایی که بوسیله کادر یا باکس از هم جدا می شوند، در یک گروه قرار می گیرند .

Symmetry: وقتی اشیا در حالت تقارن کامل و بصورت متقارن چینش می شوند، بسیار زیباتر به‌ نظر می‌آیند
و پیام مربوطه در مغز با سرعت بیشتری درک می‌شود.

Closure: مغز انسان، اشیایی تکمیل نشده را، راسا تکمیل می‌کند. اگر تکمیل بخشی از پوستر را بعهده مغز مخاطب بگذاریم، احتمال فراموشی پوستر از سوی مخاطب، به حداقل خواهد رسید.

Continuity: وقتی روندی تصویری آغاز شود، چشم انسان روند را تا به انتها دنبال خواهد کرد.

Connection: اگر اشیا توسط خطوطی به یکدیگر مرتبط شوند، در یک گروه قرار می گیرند.

همچنین اشیایی که در یک امتداد قرار بگیرند، در شرایطی، می‌تونند به عنوان یک گروه تلقی شوند .

از تلفیق فضای مثبت و منفی، می توان ابزار خوب و مناسبی جهت درک سریع پیام، به وجود آورد.

بدین معنی که پیام محوری میتواند در فضای مثبت آورده شود و از فضای منفی به عنوان زمینه استفاده نمود.

روشهای گروهی خلق ایده

مواردی که در بالا توضیح داده شد، بیشتر به روشهای فردی خلق ایده مربوط میشد.

درحالیکه می‌توان از پتانسیل‌های جمعی نیز برای خلق ایده سود جست.

روش طوفان فکری

یکی از بهترین روشهای گروهی خلق ایده، طوفان فکری می‌باشد.

در این روش یک مدیر و یک منشی جلسه تعیین شده و سایر شرکت کنندگان ایده‌های خود را در خصوص موضوع مشخص شده، بیان می‌کنند.

ایده‌ها هرگز نباید در این مرحله مورد قضاوت، نقد و تمسخر قرار بگیرند. چراکه حتی بدترین ایده می‌تواند زمینه‌ساز پیشنهاد ایده‌های درخشان توسط دیگران شود.

در نهایت، کلیه ایده‌ها جمع‌آوری و مورد نقد قرارگرفته و نهایتا به رای گذاشته می‌شوند.

روش نگارش فکری

در این روش افراد دور هم نشسته و هر فرد ایده خود را جهت نقد و بررسی به نفر بعدی می‌سپارد. نفر بعدی ضمن بررسی ایده‌های فرد قبلی، آن را اصلاح نموده و ممکن است بر اساس آن ایده‌ جدیدی ارائه نماید.

این گردش سه بار یا بیشتر انجام می‌شود و در نهایت ایده‌های باقی‌مانده مورد بررسی نهایی و رای گیری قرار می‌گیرند.

روش ایده‌یابی دلفی

در این روش از افراد کارشناس درخواست می‌شود تا ایده‌های خود را در خصوص موضوعی مشخص، بصورت مکتوب ارائه نمایند. سپس کلیه ایده‌های دریافتی، خلاصه و دسته‌بندی شده و مجددا برای افراد ارسال می‌شود و از آن‌ها خواسته می‌شود تا با توجه به ایده‌های اولیه، ایده نهایی خود را ارائه نمایند.

این فرآیند تا زمان دستیابی به اتفاق نظر در خصوص ایده‌ای واحد، ادامه خواهد یافت.

در این روش، لازم نیست افراد در محل مشخصی دور هم جمع شوند و بصورت دورکاری قابل اجرا خواهد بود.

بازبینی ایده‌ها با کمک تکنیک اسکمپر

پس از اینکه با کمک طوفان فکری و سایر روش‌ها، به ایده‌های اولیه دست یافتیم، می‌توانیم با استفاده از روش‌هایی مانند اسکمپر ایده‌ها را بهینه سازی نماییم.

با پرسیدن سوالات زیر در قالب تکنیک اسکمپر، می‌توان به اهدف بالا دست یافت:

• آیا می‌توان دو  یا چند ایده را ترکیب و ایده‌های بهتری ساخت؟

• اهداف ما از اجرای ایده‌ها چیست؟ آیا می‌توان این اهداف را ترکیب و بهینه نمود؟

• آیا می‌‌توان از ایده‌ها در حوزه‌های دیگری استفاده نمود؟

• آیا می‌توان با اضافه و کم نمودن عناصری، ایده‌ها را بهینه نمود؟

بازبینی ایده‌ها با استفاده از تکنیک ازبرن

فهرست متغیرهای ازبرن، روش مناسبی جهت ایده‌یابی و همچنین بازبینی ایده‌‌های تبلیغاتی بشمار می‌رود. این فهرست، به‌ شرح زیر می‌باشد.

• چگونه اندازه‌ها و نسبت‌های ابعادی را تغییر دهیم؟
• چگونه از تغییر رنگ‌ها به نفع خود استفاده کنیم؟
• از چه روش‌ «سنتی، مدرن، تاریخی، فانتزی، مینیمال» می‌توان استفاده کرد؟
• از چه شخصیت یا ماهیتی می‌توان در معرفی محصول استفاده نمود؟
• ایا می‌توان محصول را موثرتر جلوه داد؟

افزایش خلاقیت با چند تمرین ساده

بدون تفکر عمیق و فی البداهه، شش کلمه پیدا کنید و روی کاغذ بنویسید.

– سعی کنید بی ربط‌ترین کلمه را بین شش کلمه مشخص کنید و منطق آن را بنویسید.

– سعی کنید با شش کلمه یک جمله با معنی بنویسید.

– سعی کنید بر اساس این شش کلمه، یک طرح کسب و کار بنویسید.

– کلمات را به دو گروه سه تایی تقسیم کنید و منطق آن را یادداشت کنید

– شش کلمه جدید پیدا کنید و سعی کنید بین انها و شش کلمه قبلی ارتباطی پیدا کنید.

به همین سادگی!

اشاید در نگاه اول، تاثیر عمده این تمرین روی خلاقیت نوشتاری باشد، لکن در دراز مدت چارچوب ذهنی یا مایندست فرد متحول شده و به سمت خلاقیت پیش خواهد رفت.

مثال

کلمات انتخابی: کبریت، سرایدار،حراج،شمع،پوتین،کدو حلوایی

از نظر من بیربط ترین کلمه حراج است، چراکه سرایدار ساختمان در صورت قطع شدن برق، با کبریت و شمع سر و کار دارد، از پوتین استفاده می‌کند و
کدو حلوایی بعلت قیمت نسبتا پایین، ممکن است قوت غالب او باشد.

در مورد طرح کسب و کار، سرایدار می‌تواند در اوقات فراغت، با یادگیری چند مهارت ساده، به تولید شمع و یا کاشت کدو و یا تولید مشتقات کدو بپردازد و در حراجی‌ها مانند جمعه بازار شهرستان‌ها به فروش برساند.

سایر بخش‌های این تمرین جذاب را شما انجام دهید و شاهد نتایج درخشان آن حتی در کوتاه‌مدت باشید.

تمرین دوم

-پنج کلمه تصادفی و ترجیحا بیربط انتخاب کنید.

-یک کلمه اتفاقی دیگر انتخاب کنید و سعی کنید بین کلمه جدید و هرکدام از پنج کلمه قبلی ارتباطی برقرار کنید.

-به هر کدام از پنج کلمه انتخاب شده وزن و ارزش دهید.

به عنوان مثال اگر کلمات انتخابی، گارانتی، فروشگاه، سکه، کمدی و فلفل باشند، وزن‌دهی می‌تواند بصورت زیر انجام شود.

گارانتی: بهترین دلگرمی مشتری در هنگام خرید
فروشگاه: بهترین مکان برای خرید یکجای مایحتاج خانواده
سکه: بهترین هدیه روز زن
کمدی: محبوب‌ترین ژانر فیلم و سریال
فلفل: تند‌ترین و سوزاننده‌ترین گیاه خوراکی

-با پنج کلمه انتخابی یک داستان کوتاه بنویسید

-با پنج کلمه انتخابی، برای یک مشکل خانوادگی، کاری، اقتصادی یا اجتماعی راه حلی پیدا کنید.

مثلا برای کاهش اختلافات خانوادگی ، شاید بهتر باشد کلیه مایحتاج از فروشگاه‌های بزرگ و معتبر یکجا خرید شود تا وقت کمتری بگیرد و خانواده بتوانند و قت بیشتری را با هم بگذرانند.

یا اجناس با دوام با گارانتی معتبر خریداری شوند تا در هنگام خرابی، وقت و اعصاب کمتری از خانواده مستهلک کننید.

سکه به عنوان هدیه، دیدن فیلم‌های کمدی با خانواده و طبخ غذاهای تند که معمولا مورد سلیقه آقایان است، می‌تواند به تحکیم روابط خانوادگی کمک کند.

بخش‌های مختلف این تمرین‌های جذاب را انجام دهید و شاهد نتایج درخشان آن حتی در کوتاه‌مدت باشید.